#23 Wer war Catilina? Charakteristiken in Sallusts de Catilinae coniuratione

In unserer neuen Folge werfen wir einen Blick in Sallusts erstes
Werk de Catilinae coniuratione und reden darüber, wie der Autor
die Geschehnisse der Verschwörung von 63 v. Chr. in seiner
Monographie darstellt, wie Catilina und andere Persönlichkeiten
charakterisiert werden und worauf man achten muss, wenn man sich
mit diesem Werk auseinandersetzt.


Textstellen:


(5)


L. Catilina, nobili genere natus, fuit magna vi et animi et
corporis, sed ingenio malo pravoque. Huic ab adulescentia bella
intestina, caedes, rapinae, discordia civilis grata fuere ibique
iuventutem suam exercuit. Corpus patiens inediae, algoris,
vigiliae supra quam quoiquam credibile est. Animus audax,
subdolus, varius, quoius rei lubet simulator ac dissimulator,
alieni appetens, sui profusus, ardens in cupiditatibus; satis
eloquentiae, sapientiae parum. Vastus animus immoderata,
incredibilia, nimis alta semper cupiebat. Hunc post dominationem
L. Sullae lubido maxuma invaserat rei publicae capiundae; neque
id quibus modis adsequeretur, dum sibi regnum pararet, quicquam
pensi habebat. Agitabatur magis magisque in dies animus ferox
inopia rei familiaris et conscientia scelerum, quae utraque iis
artibus auxerat, quas supra memoravi. Incitabant praeterea
corrupti civitatis mores, quos pessuma ac divorsa inter se mala,
luxuria atque avaritia, vexabant. Res ipsa hortari videtur,
quoniam de moribus civitatis tempus admonuit, supra repetere ac
paucis instituta maiorum domi militiaeque, quo modo rem publicam
habuerint quantamque reliquerint, ut paulatim immutata ex
pulcherruma atque optuma pessuma ac flagitiosissuma facta sit,
disserere.


(14)


In tanta tamque corrupta civitate Catilina, id quod factu
facillumum erat, omnium flagitiorum atque facinorum circum se
tamquam stipatorum catervas habebat. Nam quicumque inpudicus,
adulter, ganeo manu, ventre, pene bona patria laceraverat quique
alienum aes grande conflaverat, quo flagitium aut facinus
redimeret, praeterea omnes undique parricidae, sacrilegi,
convicti iudiciis aut pro factis iudicium timentes, ad hoc, quos
manus atque lingua periurio aut sanguine civili alebat, postremo
omnes, quos flagitium, egestas, conscius animus exagitabat, ii
Catilinae proxumi familiaresque erant. Quod si quis etiam a culpa
vacuus in amicitiam eius inciderat, cotidiano usu atque
illecebris facile par similisque ceteris efficiebatur. Sed maxume
adulescentium familiaritates adpetebat: eorum animi molles etiam
et fluxi dolis haud difficulter capiebantur. Nam ut cuiusque
studium ex aetate flagrabat, aliis scorta praebere, aliis canes
atque equos mercari; postremo neque sumptui neque modestiae suae
parcere, dum illos obnoxios fidosque sibi faceret.


(54)


Igitur iis genus, aetas, eloquentia prope aequalia fuere,
magnitudo animi par, item gloria, sed alia alii. Caesar
beneficiis ac munificentia magnus habebatur, integritate vitae
Cato. Ille mansuetudine et misericordia clarus factus, huic
severitas dignitatem addiderat. Caesar dando, sublevando,
ignoscundo, Cato nihil largiundo gloriam adeptus est. In altero
miseris perfugium erat, in altero malis pernicies. Illius
facilitas, huius constantia laudabatur. Postremo Caesar in animum
induxerat laborare, vigilare; negotiis amicorum intentus sua
neglegere, nihil denegare, quod dono dignum esset; sibi magnum
imperium, exercitum, bellum novum exoptabat, ubi virtus
enitescere posset. At Catoni studium modestiae, decoris, sed
maxume severitatis erat; non divitiis cum divite neque factione
cum factioso, sed cum strenuo virtute, cum modesto pudore, cum
innocente abstinentia certabat; esse quam videri bonus malebat:
ita, quo minus petebat gloriam, eo magis illum sequebatur.