Urogenital Enfeksiyonlar-1: Sifiliz

Ürogenital hastalıklar acil servise başvurular arasında küçük bir
dilime sahip olsa da hemen hemen her gün karşılaştığımız hastalık
gruplarını oluşturmaktadır. Hastaların kendilerini ifade
edememeleri, çekinmeleri de eklenince tanı koyup tedavi etmek daha
da zorlaşabiliyor. Bu yazı serimizde güncel kaynaklar​1​
doğrultusunda sık görülen ürogenital enfeksiyonları tanımlayacak,
kliniklerinden bahsedecek ve tedavi algoritmalarına değineceğiz.
SİFİLİZ TANIM VE KLİNİK SINIFLAMA Sifiliz, tropenoma pallidum adlı
bakterinin sebep olduğu sistemik bir hastalıktır. Klinik bulgulara
göre evrelere ayrılır ve bu evrelere göre tedavi ve takip
protokolleri belirlenir. Birincil (=primer) sifiliz klasik olarak
enfeksiyon bölgesinde tek ağrısız ülser veya şankr ile prezente
olur. Atipik olarak, birçok lezyon içeren ağrılı lezyonlar ile de
başvurabilir. İkincil (=sekonder) sifiliz tedavi olmayan birincil
enfeksiyonun ilerlemesi ile oluşur. Bu evrede ise deri döküntüsü
(Resim-1), mukokütanöz lezyonlar ve lenfadenopatiler görülür.
Tersiyer sifiliz ise tedavisiz olgularda uzun sürede gelişir
hastalık daha jeneralizedir; kardiyak tutulum, gom lezyonları
(Resim-2), medulla spinalis tutulumuyla tabes dorsalis ve yaygın
pareziler, psikiyatrik şikayetler (kişilik değişikliği veya hafıza
kaybı gibi) görülebilir. Resim-1(sol): Deri döküntüleri.
Resim-2(sağ): gom lezyonu Latent sifiliz; birincil, ikincil veya
tersiyer sifiliz bulguları olmadan sifilizin serolojik olarak
pozitif olmasıdır. Latent sifiliz tanısı diğer sifiliz türlerinin
ekartasyonuyla konulur, dolayısıyla bu tanıyı koymadan önce
hastanın ağız, perine, perianal bölge, rektum ve genital bölgesi
mukozal lezyonlar açısından dikkatli olarak incelenmelidir. Latent
sifilizde bakteri ile bir yıl içerisinde enfekte olunduğu
düşünülüyor ise erken latent sifiliz olarak adlandırılırken bu
süreçten daha uzun zaman önce enfekte olunduğu düşünülüyor ya da
zamanı tahmin edilemiyorsa geç latent sifiliz olarak adlandırılır.
T. pallidum hastalığın herhangi bir evresinde santral sinir
sistemini enfekte edebilir ve bu nörosifiliz olarak adlandırılır.
Erken nörolojik bulgular veya sifilitik menenjit (örneğin; kraniyal
sinir disfonksiyonu, menenjit, meningovasküler sifiliz, inme, akut
bilinç bulanıklığı) sıklıkla enfeksiyonun ilk dönemlerinde ortaya
çıkar. Geç nörolojik bulgular (örneğin; tabes dorsalis ve yaygın
pareziler) ise sıklıkla enfeksiyondan 10-30 yıl sonra görülür.
Görme sisteminin tutulumu (oküler sifiliz) veya işitme sisteminin
tutulumu (otosifiliz) hastalığın herhangi bir evresinde görülebilse
de sıklıkla erken evrelerde saptanır. Oküler sifiliz vakaları
sıklıkla panüveit tablosuyla başvurmaktayken; konjonktivit,
anterior üveit, posterior intertisyel keratit, optik nöropati, nöro
retinit, retinal vaskülit gibi gözün ön ve arka yapılarını içine
alan yaygın spektrumdaki enfeksiyon tablolarıyla karşımıza
çıkabilir. Otosifilizin tipik prezantasyonu kohleo-vestibular
semptomlardır (tinnitus, vertigo, sensorinöral işitme kaybı).
İşitme kaybı ani başlar ve hızlı ilerler, tek ya da çift taraflı
olabilir. Oküler ve otosifiliz kalıcı görme ve işitme kaybına neden
olabilir. TANI YÖNTEMLERİ Lezyondan ya da dokudan karanlık alan
mikroskobisi ve moleküler testler ile T. Pallidum’un direk olarak
gösterilmesi kesin tanı yöntemidir (Resim-3). Bu her zaman mümkün
değildir, sıklıkla sifiliz tanısı için nontreponemal ve tropenemal
olmak üzere çeşitli serolojik testler kullanılır. Resim-3:
Tropenoma Pallidum Nontreponemal testler; Veneral Disease Rearch
Laboratory [VDRL], Rapid plasma reagin [RPR], Tropenomal testler T.
Pallidum pasif partikül aglütinasyonu [TP-PA], Çeşitli enzim
immünoassay yöntemleri [EIAs], Kimyasal luminans ile immünoassayler
[CIA], İmmünoblot yöntemleri, Hızlı treponemal tahliller. Sıklıkla
tanıda iki test birlikte kullanılır. Tek serolojik testin
(treponemal ya da nontreponemal) kullanılması tanıda yetersizdir;
birincil sifiliz ...