TİA (Trans İskemik Atak) Tanımı Tarih Mi Oluyor?

Merhabalar… Bu yazımda sizlere acil serviste sıkça
karşılaştığımız  TİA (Trans İskemik Atak) hakkında son
söylemlerden bahsetmek istiyorum. TİA’ yı hatırlamak için Barış
Murat Ayvacı’nın  ‘’Acil Serviste TIA Şüphesi’’ yazısına göz
atabilirsiniz. The Journal of the American Medical Association
(JAMA)’da 11 Şubat 2022'de yayımlanan bir bakış açısından
bahsedeceğim. Yazının tamamına buradan ulaşabilirsiniz. Trans
iskemik atak (TİA) klinisyenlerin ortak konsensusta net olarak
birlik gösteremediği ancak tanı koymada yararlı bir klinik
terimdir. Beyin görüntüleme yöntemlerinin gelişmesi ve akut
serebral iskeminin doğal seyrinin anlaşılmasıyla TİA hakkındaki
fikirler değişmeye başladı. Mevcut olan TİA kavramı, semptomların
geçici olduğu ve beyin hasarının olmadığı bir iskemik epizodu
tanımlar. Ancak son kanıtlar, TİA esnasında beyin hasarının
neredeyse her zaman meydana geldiğini gösteriyor. Buna göre, TİA
teriminin kavramsal sağlamlığını ve faydasını yeniden
değerlendirmek gerektiği düşünüldü. TİA Tarihçesi 1975 yılında, bir
ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri Komitesi, serebrovasküler
hastalıkların sınıflandırılması ve teşhisi ile ilgili konuları ele
aldı. Bu komite geçici fokal iskemik ataklardan bahsetti. Bu
ataklar vasküler kaynaklı, geçici ve fokal serebral disfonksyon
epizodları olarak tanımlandı. Bu yaklaşımda, TİA'ların, yalnızca
geçici semptomlara neden olduğu, kalıcı beyin hasarına neden
olmadığı, beyin iskemisinin tamamen geri dönebilir bir durum
olduğunu düşünülüyordu. 1990'larda manyetik rezonans görüntüleme
(MRI) daha sık kullanıldığından, TİA  geçiren birçok hastanın
beyin görüntülemelerinde, enfarktüs kanıtı olduğu ortaya çıktı.
Sonuç olarak, inme nörologlarından oluşan bir TİA Çalışma Grubu,
2002'de yayınlanan yeni bir TİA tanımını belirlemek için toplandı.
Birçok klinisyen, TİA'ları iyi huylu olarak görme eğilimindeyken,
inmeyi daha ciddi olarak görmekteydi. Çalışma Grubu, TİA'larla
ilgili bu algının yanlış olduğunu düşündü. Hem TİA hem inme, mevcut
veya yaklaşmakta olan morbitide ve mortalite riskinin
belirteçleridir. Yeni görüntüleme çalışmaları, TİA'nın geleneksel,
zamana dayalı tanımında yer alan, başlangıçta amaçlandığı gibi
kalıcı beyin hasarı olmayan bir grubu belirleyemedi. TİA Çalışma
Grubu, zamana dayalı değil, dokuya dayalı yeni bir tanım önerdi:
“TİA, tipik olarak bir saatten az süren ve akut enfarktüs kanıtı
olmayan, fokal beyin veya retina iskemisinin neden olduğu nörolojik
 disfonksiyonun kısa bir epizodudur. ‘’ 2009 yılında Amerikan
Kalp Derneği/Amerikan İnme Derneği'nin İnme Konseyi sağlık
çalışanları için “Geçici İskemik Atağın Tanımı ve
Değerlendirilmesi” başlıklı bilimsel bir bildiri yayınladı.
Açıklama, TİA'nın doku tabanlı nihai tanımına odaklandı: "Akut
enfarktüs olmaksızın fokal beyin, omurilik veya retinal iskeminin
neden olduğu geçici bir nörolojik disfonksiyon.". Ancak bu
açıklamada artık zamandan bahsedilmiyordu. 2013 yılında, Sacco ve
arkadaşlarının yazdığı 21. yüzyıl için güncellenmiş bir inme
tanımı: Amerikan Kalp Derneği/Amerikan İnme Derneği'nden sağlık
profesyonelleri için yaptığı bir açıklamada; özellikle uzun süre
boyunca inme insidansındaki zamansal eğilimler ortaya çıktığında,
farklı görüntüleme yöntemlerinin dünya çapındaki çeşitli
kullanımları göz önüne alındığında, TİA'nın hem dokuya dayalı hem
de zamana dayalı tanımı üzerinde duruldu. Görüntüleme konusundaki
gelişmeler ile geçici semptomlara neden olan beyin iskemisinin bir
beyin hasarı oluşturmadığı görüşü savunulamaz hale geldi. İskemik
bir olaydan sonra beyin bilgisayarlı tomografi ile
görüntüleniyorsa, bazı enfarktüsler görülebilir. Aynı beyin MRI ile
0.15-Tesla'da (T) görüntüleniyorsa, daha fazla enfarktüs
görülebilir. 1,5 T'de ve ardından 3 T'de, klinik semptom ve
bulguları geçici olan hastalarda bile daha fazla enfarktüs
görülmesi muhtemeldir. Halihazırda 7 T ve hatta 11 T süper
iletken mıknatıslar mevcuttur ve kandan serebral enfarktüsün
belirlenmesi için yeni,