Vitamin ve Mineral Takviyeleri: Son Güncellemeler

Bilgi o kadar çabuk güncelleniyor ki bazen yetişmekte, kendimizi
güncel tutmakta zorlanıyoruz. 125 yılı aşkındır kullanılan aspirin
ile ilgili bilgilerde bile halen yeni sonuçlar elde edilebilmekte,
yüksek kaliteli veriler sonucu bilgilerimiz değişebilmektedir.
Geçtiğimiz aylarda US Preventive Services Task Force (USPSTF)
tarafından aspirinin kardiyovasküler hastalıklarda rutin
kullanımıyla ilgili bilgiler güncellenmişti. Bu önerilere göre
düşük doz aspirin 40-59 yaş aralığındaki ve kardiyovasküler
hastalık riski 10 yıl içerisinde %10’dan yüksek olan kişilerde
Grade C (hasta bazında selektif olarak düşünülerek profesyonel
hüküm verilmeli) olarak önerilirken, 60 yaş üzerindeki hastalarda
düşük doz aspirinin kardiyovasküler hastalıkların korunmasında
birincil koruma olmaması gerektiği Grade D (hastaya faydası
olmayacağı ya da oluşacak zararların faydadan fazla olacağı)
seviyesindeki bir öneri ile vurgulanmıştı.1 Bu kısa ama önemli
bilgiye değindikten sonra ise esas olarak özellikle son zamanlarda
kullanımı artan vitaminlere değinmek istiyorum. 2021 CDC verilerine
göre ABD’de 20 yaşın üzerindeki bireylerde son 30 gün içerisinde
vitamin kullanımı %57.6’ya ulaşmıştır. Bu kadınlarda daha da
yüksektir (%63.8). Yaşla birlikte bu oran hem kadın hem erkekler
için daha da artmaktadır. 60 yaş üzerindeki kadınlarda ise %80.2’ye
ulaşmaktadır. En çok kullanılan diyet takviyeleri
multivitamin-mineral preparatlarıdır, bunu D vitamini preparatları
ve omega 3 yağ asitleri takip etmektedir.2  Bu işin mali
boyutuna bakıldığında ise ABD’de yıllık 30 milyar dolarlık bir
market ağına sahip olduğu görülmektedir. Bütün bunlar konunun ne
kadar önemli ve büyük olduğunu ortaya koymaktadır. Yine USPSTF
tarafından vitamin, mineral ve multivitamin destekleriyle ilgi
öneriler geçtiğimiz günlerde yenilendi. Konuyla ilgili kapsamlı
yazı JAMA’da 21 Haziran 2022 tarihinde yayınlandı, yazının tamamına
buradan ulaşabilirsiniz.3 Bu yazı içeriğimizde esas olarak bu
makaleden esinlenerek vitamin, mineral desteklerinden bahsedeceğiz.
İyi okumalar. Bu konu ele alınırken esas çıkış noktaları şunlardı;
ABD’deki ölümlerin yarısından çoğu kanser ve kardiyovasküler
hastalıklar nedenli olmakta,Vitamin seviyeleri düşük olan kişiler
kanser ve kardiyovasküler hastalık açısından yüksek riskli.
Dolayısıyla vitamin düşüklüğü; kardiyovasküler ve kanser gibi en
önemli ölüm sebeplerinin etiyolojisinde var ise, vitamin
destekleriyle (özellikle anti inflamatuar ve antioksidan efektleri
ile) bu eksiklikler yerine konularak sonlanımlar iyileştirebilir mi
sorusu ortaya çıktı. Tek tek vitaminlerin ve mineraller konusunda
yapılan önerileri inceleyecek olursak; Beta Karoten ± Vitamin A
Beta karoten preparatları sıklıkla A vitamini ile birlikte
sunulmaktadır. Bu yüzden çalışmaların bazıları A vitaminiyle
kombine formlarını incelemiştir. Bütün çalışmalar sonuçları
(n=112.820 kişi) sentezlenerek incelendiğinde beta karoten
kullanımının 4-12 yıl içerisinde bütün sebeplere bağlı mortalitede
belirgin artışa sebep olmadığı (odds ratio [OR], 1,06 [%95 GA,
1,00-1,12] gözlenmiş. 4-12 yıllık takibi içeren 5 randomize
kontrollü çalışma (RKÇ) sonuçları sentezlenerek incelendiğinde ise
kardiyovasküler hastalığa bağlı ölümlerde artmış risk (OR, 1,10
[%95 GA 1,02-1,19]; 5 RKÇ, n=94.506) gözlenmiş. 2 adet RKÇ’de
sigara kullanan ve asbest maruziyeti olan kişiler akciğer kanseri
riski açısından incelemiş. Bu çalışmalara göre beta karoten
kullanımı (risk ratio [RR], 1,18 [%95 GA, 1,03-1,36]) ve beta
karoten ile A vitamini kombinasyon desteği kullanımının (RR, 1,28
[%95 GA, 1,04-1,57] akciğer kanseri riski açısından belirgin artışa
neden olduğu görülmüş. Vitamin A Vitamin A’yı inceleyen bir adet
RKÇ’de bütün sebeplere bağlı mortalide değişiklik olmadığı (OR,
1,16 [%95 GA, 0,80-1,69]) gözlenmiş. Vitamin E Vitamin E ile ilgili
9 adet RKÇ incelenmiş. Bu RKÇ’lerin sentezlenmiş analizleri vitamin
E kullanımının bütün sebeplere bağlı mortalide değişikliğe sebep
olmadığını (OR, 1,