Künt serebrovasküler yaralanma – Spot bilgiler

Merhaba, bugün künt travmalarda nadiren de olsa meydana gelebilen,
ancak meydana gelirse hastanın morbiditesi üzerine etkisi olan bir
durumdan bahsedeceğiz : Künt serebrovasküler yaralanma (KSVY).
Nedir? Karotis veya vertebral arterlere künt travma sonucu
damar lümeninde gelişen hasar. Sıklık Künt travmada %1-3. Etyoloji
Boynun hiperekstansiyon, fleksiyon veya rotasyonel hareketlerini
takiben sabit ve hareketli segmentler arasındaki bağlantı
noktalarında meydana gelen keskin kuvvetlerden kaynaklanır. En
sıklıkla motorlu araç kazaları sonucu gelişir. Diğer nedenler =>
ası, spor yaralanmaları, düşme, direkt travma, karyopraksi Ne önemi
var ?  %20 oranında serebrovasküler iskemiye neden olabilir.
Mekanizma Travma sonrası oluşan diseksiyon flebi => nidus
oluşumu => platelet agregasyonu => damar tıkanıklığı veya
emboli Kimlerde risk en yüksek?  C1-3 kırığı, transvers
forameni içeren kırık, subluksasyon varlığı Derecelendirme
Vasküler yapılardaki yaralanmaya göre derecelendirilir. Derece
arttıkça inme riski artar​1​ (Tablo1). Künt karotis ve vertebral
arter yaralanması derecelendirme ölçeğiDereceTanımI%25 lümen
daralması ile lümen düzensizliği veya diseksiyonII%25 lümen
daralması, intramural trombüs veya yükselmiş intimal flep ile
diseksiyon veya intramural hematomIIIPsödoanevrizmaIVOklüzyonVDamar
dışına kanama ile tam kat kesiTablo 1. Künt karotis ve vertebral
arter yaralanması derecelendirme ölçeği Kime görüntüleme yapılmalı?
Boyun BT Anjiografi çekilmesini gerektiren klasik belirti ve
semptomlar tablodaki gibidir​1​,​2​. (Tablo 2) Kime görüntüleme
yapılmalı?Burun, ağız veya boyundan şüpheli arteriyel
kanamaGenişleyen servikal hematom50 yaşından küçük hastada servikal
üfürümFokal nörolojik defisitBT veya MRG'deki bulgularla tutarsız
nörolojik defisitCT veya MRI'da tanımlanan inmeTablo 2. Klasik
belirti ve semptomlar Ancak bu bulguların yokluğunda, %5-20 vaka
atlanabilir. Bu sebeple, semptomu olmayanlar için de risk
faktörleri eklenmiş​3​ (Tablo 3).  Künt Serebrovasküler
Yaralanma için Genişletilmiş Denver KriterleriKünt Serebrovasküler
Yaralanma Bulgu/SemptomlarıBoyun/burun/ağızdan potansiyel arteriyel
kanama50 yaşından küçük hastada servikal üfürümGenişleyen servikal
hematomFokal nörolojik defekt: GİA, hemiparezi, vertebrobaziler
semptomlar, Horner sendromuBeyin BT ile uyumsuz nörolojik defisitBT
veya MRG’de inmeKünt Serebrovasküler Yaralanma için Risk
FaktörleriYüksek enerjili mekanizmaDeplase orta yüz fraktürü
(LeFort II veya III)Mandibula fraktürüKompleks kafatası
fraktürü/kafa tabanı kırığı/oksipital kondil fraktürüGKS
kar-zarar analizi yapılmalı Bu yaralanmalar nasıl tedavi edilecek?
Antitrombotik tedavi - kliniğe göre antiplatelet (AP) veya
anfraksiyone heparin (UFH) (Tablo 4)
TedaviAvantajlarıDezavantajlarıDozUFHProtamin ile geri çevrilebilir
Kısa yarı ömür En az AP kadar etkiliKanama riski daha yüksek
Heparine bağlı trombositopeni riski15 ü/kg/sa (bolus yok) aPTT
40-50 s olana kadar titre edilirAntiplateletUFH kadar etkili
Heparine nazaran kanama riski daha düşükGeri çevrilemez Bazı
hastalarda alerji, kontrendikasyon, intolerans olabilir.