Hastane Öncesi Travma Yönetim Algoritmaları

Ülkemizde hastane öncesinde travma bakımı ile ilgili eğitimlerde ve
hastaların yönetiminde bazı konularda kafa karışıklığı olduğunu
düşünüyorum. Örneğin ülkemizde halen tüm travma hastalarının en
yakın merkeze götürülmeye çalışılması önemli bir sorun. Oysa ciddi
travma hastalarının bir travma merkezine (ülkemizde eğitim
araştırma hastaneleri ve üniversite hastaneleri) götürülmesi en
makul yaklaşım. Yine tüm hastane öncesi çalışanlarına travma
yönetim eğitimlerinde öğretilen START tirajı bir afet triajı ve
afetler dışında kullanımı elbette makul değil. START tirajını afet
yönetimi için konuşurken rutinde görülen travma hastalarının
yönetimi için daha akılcı karar kurallarını konuşmamız gerekiyor.
Bu nedenlerle bu yazıda hastane öncesi travma yönetimine dair
önemli konuların güncel algoritmaları sizlerle paylaşmak istedim.
Elbette tüm hastane öncesi sistemler kendi imkanları ve hedefleri
doğrultusunda hasta yönetim algoritmaları planlamalıdır. Dilerim
yakın zamanda ülkemizde geniş katılımlı bilimsel toplantılarla
hastane öncesi kılavuzları oluşturabiliriz. Öncelikle hastane
öncesinde travma hastasının değerlendirilmesi ile başlayalım.​1​
Değerlendirme Algoritmasına dair NOTLAR
1 Havayolu algortimasını izle (Şekil 2)
2 Plevral dekompresyon üç bulgunun TAMAMI varsa düşün:
Solunum sesleri azalmış veya yok
Solunum güçlüğü varlığı ya da balon maske ile solutmakta güçlük
Dekompanse şok/Hipotansiyon
DİKKAT: Bilateral plevral dekompresyonu sadece pozitif basınçlı ventilasyon uygulanıyorsa
düşün. 3 Eksternal kanama kontrolü
Direkt bası / baskılı sargı Turnike
Transfer süresi uzayacaksa topikal hemostatik ajan uygulamayı
düşün 4 Şok: Taşikardi, hipotansiyon,
soğuk, terli, cildi soluk, anksiyöz, periferik nabızların zayıflığı veya yokluğu
5 Diğer hayatı tehdit eden durumlar için hızlı değerlendirme; ısı kaybını önlemek için hastanın üstünü ört.
6 Spinal immobilizasyon algoritmasını izle (Şekil 3)
7 Başka bir neden olmadıkça hayatı tehdit eden yaralanması olan hastaların alanda geçen
süresi 10 dakikanın altında tutulmalıdır. 
8  Sıvı tedavisine başlamak için transfer geciktirilmemelidir. IV
geniş damar yolu açılmalı ve mümkün değilse İntraosseöz yol tercih
edilmeli. Kontrol edilebilen kanamalarda 1-2 Litre İzotonik
kristaloid (çocuklarda 20 mL/kg); Sistolik Kan Basıncı 80-90 mmHg
hedefleyerek titre et. Kontrol edilemeyen kanamalarda (internal
kanamalar) SBP 80-90 mmHg'yi korumak için gereken en az sıvı
miktarını ver. EK: Kanaması olan hastalarda öncelikle kan ürünleri
verilmesi hedeflenir. Günümüzde hastane öncesinde kullanılan
ülkeler bulunmaktadır. Bazı hastane öncesi kılavuzlarda şok
bulguları olan kanamalı hastalara 500 mL bolus sıvı verilmesi ve
hastanın durumuna göre (örneğin radial nabızın hissedilmesi veya
Sistolik Kan Basıncı ≥ 80-90 mmHg'ye ulaşılması) titre edilmesi
önerilmektedir. Ciddi kafa travmalı hastalarda ise daha yüksek
sistolik kan basıncı (≥110 mmHg) hedeflenmesi önerilmektedir. ​2​
Şayet bölgesel hastane öncesi sistem yöneticileri öneriyorsa;
yetişkin ciddi hemorajik şoktaki hastalara (Sistolik kan basıncı