İçimde bir sıkıntı var: Huzursuz Bağırsak Sendromu (IBS)

İrritabl-huzursuz bağırsak sendromu (IBS), en sık teşhis edilen
gastrointestinal durumdur.​1​ İngiltere'de yapılan 10 yıllık bir
çalışmada her 5 kişiden birinde IBS ile uyumlu semptomlar
bildirilmiştir.​2​ IBS; bu tür semptomlara neden olacak başka bir
hastalığın yokluğunda, ishal ya da kabızlık gibi değişen bağırsak
alışkanlıkları ile karın ağrısı veya rahatsızlığının varlığı ile
tanımlanan semptom temelli bir durumdur. Kadınlarda daha yaygın
olarak karın ağrısı ve kabızlık bildirilirken, erkeklerde daha
yaygın olarak ishali bildirilmiştir.​3​ Prevalansın ise yaşla
birlikte azaldığı görülmektedir. Kuzey Amerika'da, IBS'nin nüfus
prevalansı yaklaşık %12'dir. IBS en yaygın olarak Güney Amerika'da
(%21,0) ve en az Güneydoğu Asya'da görülür (%7,0).​4​ Amerika
Birleşik Devletleri, Kanada ve İsrail'de IBS semptomları kadınlarda
erkeklere göre 1,5 ila 2 kat daha yaygınken, Asya'da daha fazla
parite var gibi görünmektedir. Ülkemizde İzmir, Diyarbakır, Sivas
ve Elazığ'da yapılan çalışmalarda ise IBS prevalansı %6.2 ile %19.1
arasında değiştiği bildirilmiştir.​5,6​ Tanım Roma IV kriterlerine
göre; İrritabl barsak sendromu (IBS), son üç ayda ortalama haftada
en az bir gün, belirtilen semptomlardan iki veya daha fazlasıyla
birlikte tekrarlayan karın ağrısı olarak tanımlanır.​7​ Bu
semptomlar; defakasyon ile ilişkili (sonrasında rahatlama),
dışkılama sıklığında değişiklik dışkının biçimindeki/görünüşündeki
bir değişiklik IBS'nin alt tipleri şu şekilde tanımlanmıştır:​8​
Baskın kabızlık ile IBS (IBS-C) – Hasta, anormal bağırsak
hareketlerinin genellikle kabızlık olduğunu bildirir (BSFS'de tip 1
ve 2) Baskın ishalli IBS (IBS-D) – Hasta, anormal bağırsak
hareketlerinin genellikle ishal olduğunu bildirir (BSFS'de tip 6 ve
7) Karışık bağırsak alışkanlıklarına sahip IBS (IBS-M) – Hasta,
anormal bağırsak hareketlerinin genellikle hem kabızlık hem de
ishal olduğunu bildirir (tüm anormal bağırsak hareketlerinin dörtte
birinden fazlası kabızlık ve dörtte birinden fazlası ishaldir)
Sınıflandırılmamış IBS – IBS için tanı kriterlerini karşılayan
ancak diğer üç alt tipten birine doğru bir şekilde kategorize
edilemeyen hastalar. Klinik IBS, kronik karın ağrısı ve değişken
bağırsak alışkanlıkları ile süren bir sendromdur.​9​ Karın ağrısı
çoğunluklar değişken yoğunlukta, yerlerde ve alevlenmelerle gelir.
Karın ağrısı bazı hastalarda dışkılama ile hafiflerken, bazılarında
artabilir.​9,10​ Yeme-içme, duygusal stres ağrıyı
şiddetlendirebilir. İshal hafif-orta şiddette ve gevşek dışkı ile
karakterizedir. Hareketlenme sıklıkla sabah saatlerinde ve
yemeklerden sonra ortaya çıkar. Hastalarda kramp şeklinde
karın ağrısı ve tenesmus izlenir. Kabız hastalarda da tenesmus
yaygındır. Dışkı sert ve küçük silindirler şeklindedir. Tanı
araçları IBS tanısı için belirli bir laboratuvar testi yoktur.
Yapılan testlerin amacı alternatif tanıları dışlamaktır. Tam kan
sayımı dışında hastalardan çölyak hastalığı için serolojik testler;
enfeksiyon ya da giardia için gaita tahlili istenebilir.​11​ Ayrıca
yaşa uygun olarak kolorektal kanseri ya da iltihabi bağırsak
hastalıklarını dışlamak için kolonoskopi önerilebilir. Kabızlık ya
da şiddetli karın ağrısı tarifleyen hastalarda batın görüntülemesi
istenebilir. Tedavi Günlük yaşam kalitesini bozmayan ve aralıklı
semptomları olan hastalarda öncelikle yaşam tarzı değişikliği ve
diyet uygulanırken ilerlemiş ve yaşam kalitesini bozan olgularda
farmakolojik tedaviler tercih edilir. Non-farmakolojik tedavi Hasta
öncelikle hastalığı hakkında bilgilendirilmelidir. Malignite
riskini arttırmasa dahi bu hastalığın kronik bir hastalık olduğu
bilincine varmalı ve tedavi sürecinde istikrar sağlamalıdır.​12​
Hasta diyetine mutlaka dikkat etmelidir. Genel olarak gaz yapan
gıdalardan uzak durmak, hatta bazı vakalarda diyetten laktozu
çıkarmak yardımcı olabilir. Geleneksel bir IBS diyetinde; düzenli
yemek düzeni, büyük öğünlerden kaçınma, yağ, çözünmeyen lifler,