Acil Serviste Pediatrik Akciğer Grafisi Yorumlama

Acil servise solunum semptomları ile başvuran veya toraks
patolojilerinden şüphelendiğimiz pediatrik hastaların
değerlendirilmesinde akciğer grafilerini sık kullanırız. Pediatrik
yaş grubunun kendine özgü farklılıkları, akciğer grafilerini
yorumlarken de aşina olmamız gereken özellikler taşır. Bu yazıda
çeşitli kaynaklardan derlediğim bazı ipuçlarını sunmak istedim. ​1​
​2​ ​3​ Giriş Çocuk hastalarda respiratuar yakınmalar sık görülür
ve direkt grafiler daha az radyasyon içermesi, erişilebilirliği ve
maliyet etkin oluşu ile tercih edilen tanı araçlarından biridir.
Tanıda olduğu kadar tedavi yanıtının takibi ve girişimsel
prosedürlerin doğrulanması amacıyla da kullanılır. Direkt grafiler;
pnömoni, bronşiyolit, astım, plevral efüzyon, pnömotoraks ve
yabancı cisim aspirasyonu gibi yaygın pulmoner patolojilerin
tanımlanmasına, konjenital ve mediastinal anormalliklerin
saptanmasına yardımcı olur. Elbette bir grafiyi doğru
yorumlayabilmenin ilk anahtarı uygun teknikle çekimin
sağlanmasıdır. Akciğer grafisi projeksiyonel bir grafi olduğu için
anatomik yapılar birbiri üzerine süperpoze olur ve yorumladığımız
dansiteler buna göre oluşur. Uygun bir grafide akciğer
apekslerinden diyaframa kadar bütün alan değerlendirilebilir
olmalıdır. Küçük yaştaki hastalarda doğru pozisyonda kalmayı ve
yeterli inspirasyonla görüntü almayı sağlamak zor olacağı için bazı
vakalarda hem inspirasyon hem de ekspirasyon görüntülerinin elde
edilmesi gerekebilir. Radyografik bulguları hastanın klinik
tablosu, öyküsü, fizik muayenesi ve diğer tanı testleri ile
ilişkilendirmek esastır. Bu nedenle acil hekimleri radyolojik istem
yaparken doğru yorumlanabilmesi için yeterli klinik bilgiyi
aktarmayı da ihmal etmemelidir. Anatomik Yapılar Kaynak:
slideshare.net Sağ Akciğer Lobları ve Yerleşimi Kaynak:
wikiradiography.net Sol Akciğer Lobları ve Yerleşimi Kaynak:
wikiradiography.net Projeksiyonlar Ayakta postero-anterior grafi
(PA grafi): Yaşça büyük hastalarda tercih edilir. Ayakta
antero-posterior grafi: Konumlandırma ve hareketsizleştirme
kolaylığı nedeniyle koopere olabilen küçük çocuklar (yani 3-7 yaş
arası) için idealdir. Sırtüstü antero-posterior grafi: Bilinci
kapalı veya koopere olamayan küçük çocukları görüntülerken tercih
edilir. Aynı hastada A. PA görüntü B. AP görüntü. (Görsel kaynağı:
radrounds.com) PA görüntüde klavikulalar akciğer apekslerinin
yüzeyinde yer alırken AP görüntüde üzerinde seyreder. PA görüntüde
skapulalar akciğer parankiminden uzakta kalırken AP görüntüde
lateral parankim alanlarının üzerinde yer alır. PA görüntüde arka
kotlar, AP görüntüde ön kotlar belirgindir. AP görüntüde kardiyak
gölge daha geniş izlenir. Uygun Teknik Bir akciğer grafisi
yorumlanırken öncelikle doğru hastaya ait olup olmadığı, tetkikin
yapılma tarihi ve çekimin teknik yeterliliği değerlendirilir.
Simetri: Anterior kostal uçlar karşılıklı eşit açı yapmalı ve
klavikulaların medial uçları orta hatta eşit mesafede olmalıdır.
Simetrik olmayan ya da yeterli inspiryumun olmadığı bir filmde
hatalı mediasten genişlemesi ya da kardiyomegali gibi yanlış
tanılar konabilir. (Görsel kaynağı: slideshare.net) Penetrasyon:
İntervertebral diskler kalbin arkasından seçilebilmeli, akciğer
parankiminin en az 1/3'lük medial kısmında vasküler yapılar iyi
tanımlanabilmelidir. Düşük doz filmde retrokardiyak alan ve ana
hava yolu patolojileri kolaylıkla atlanır ve parankim alanları
artmış dansiteli izlenir. Aşırı dozlu filmde parankim silineceği
için hatalı havalanma fazlalığı düşünülür ve parankimal patolojiler
atlanır. (Görsel kaynağı: slideshare.net) Yeterli İnspiryum:
İnspiryumda diyafragma, 6. ön ve 8. arka kotlar seviyesinde
olmalıdır. Yeterli inspiryum yapılmaz ise kardiyak silüet normalden
büyük görülür ve timus transvers çapı artar. Ağlamanın hemen
öncesinde derin inspiryuma bağlı havalanma artışı oluşacağından hem
inspiryum hem ekspiryum grafileri elde edilmelidir.