Yaşam Kurtarma Zincirini Koparan 50 Neden-1

Giriş Yaşam Kurtarma Zinciri, ani kalp durmasıyla başlayan kritik
süreçte kalbin yeniden canlandırılmasına yönelik bir dizi
uygulamadır. Başarılı bir canlandırma için bu zincirin tüm
halkalarının hızlıca, sırasıyla, kesintisiz ve etkili bir şekilde
oluşturulması gerekir. Zincirin herhangi bir halkasını etkileyen
olumsuz bir faktör, sonuçta kardiyopulmoner resusitasyonun (kalp
akciğer yeniden canlandırma) tümüyle başarısız olmasına yol
açabilecektir.  Bu yazı, kalp durmasının gerçekleştiği olay
yerinden yoğun bakım ünitesine kadar, ilk yardımcılardan sağlık
profesyonellerine kadar, kalp durması anından taburcu sonrasına
kadar resusitasyona etki eden her faktörü ele almakta ve her
seviyede resusitasyonu olumsuz etkileyen nedenleri analiz etmeye
yöneliktir. Yaşam kurtarma zincirindeki 50 hatayı derlediğimiz ve
iki yazıda incelediğimiz yazı serimizin ilk 25 nedeniyle
karşınızdayız. Bu çalışmada dayanak olarak AHA 2020 ve ERC 2021
resusitasyon kılavuzları ile beraber acil sağlık sistemi üzerine
deneyim ve gözlemlerimizden yararlanılmıştır​1–3​.  1)
 Kalp ve solunum durmasının tanınmaması ya da yanlış
tanınması  Hareketsiz halde bulunan bir kişi, ilk olarak kalp
durması olup olmadığı açısından değerlendirilmelidir. Kalp durması
belirtilerinin tanınamaması, canlandırma uygulamalarının
geciktirilmesine veya hiç yapılamamasına yol açabilir. Dokunarak ve
seslenerek yapılan uyarıya hastanın hareket ve ses gibi bir
belirtiyle yanıt vermemesi ve solunumu tespit edilmemesi durumunda
yeniden canlandırma uygulamalarına başlanmalıdır. Sağlık
profesyoneli olmayan kişiler için nabız yokluğunun tespitinin zor
olduğu, çoğu kişi tarafından sağlıklı bir şekilde yapılmadığı ve
kalp durmasını tanımlamada iyi bir yöntem olmadığı gösterilmiştir.
Bunun yanında sağlık profesyoneli olsa bile başka bir yaşam
bulgusuna bakmadan sadece nabız değerlendirmesi yapmak yanıltıcı
olabilir.  Yavaş, zorlukla, iç çekme tarzında olan solunumun
da (agonal solunum) etkisiz bir solunum olduğu ve kalp durmasının
bir işareti olduğu düşünülmelidir. Agonal solunumlarda solunumun
varlığı hakkında tereddüt yaşanıyorsa solunum yok olarak kabul
edilmelidir. Çünkü bir kalp durmasında canlandırma uygulamalarının
geciktirilmesi riskinin kalp durması olmayan bir kişiye suni
solunum yapılması riskinden çok daha fazla olduğu ortaya
konmuştur.  Kalp durmasının başlangıcında görülebilen nöbet
benzeri hareketler de yanıltıcı olabilir. Nöbet durduktan sonra
yapılan değerlendirmede uyarılara yanıt vermiyorsa ve solunumu yok
veya normal değilse kalp durması olarak düşünülmelidir.  2)
 Acil yardım çağrısının geciktirilmesi  Kalp durması
belirtileri olan (tepkisiz ve normal solunumu olmayan) hasta için
Yaşam Kurtarma Zincirinin ilk halkasını oluşturmak üzere acil yanıt
sistemi (112) aktive edilmelidir. 112 acil çağrısının geç
yapılması, acil yardım ekiplerinin ulaşımının gecikmesine
dolayısıyla da profesyonel olarak yapılması gereken İleri Yaşam
Desteği uygulamalarının da etkisinin azalmasına yol açabilir.
Günümüzde telekomünikasyon sistemlerinin gelişmesi ve
yaygınlaşmasından dolayı, 112’yi aramak, yeniden canlandırma
uygulamalarını geciktirmek anlamına gelmemektedir. Kritik süreçte
zamanı iyi yönetebilmek için mümkünse hasta yanından ayrılmayıp
112’yi bir başka kişinin aramasını sağlamak veya başka kimse yoksa
mobil telefonların handsfree (eller serbest) özelliğini kullanmak
faydalı olacaktır. 3)  Göğüs kompresyonlarının (Kalp masajı)
etkili yapılamaması  Kalp masajının yüksek kalitede
yapılmasını sağlamak amacıyla göğüs basılarının sert bir zemin
üzerinde, sternumun alt yarısına yani göğsün ortasına uyan bölgede,
dakikada 100-120 bası olacak, göğsün en az 5 en çok 6 cm çökmesini
sağlayacak ve her basıdan sonra göğsün geri çekilmesine izin
verecek şekilde ve mümkün olduğunca en az duraklama ile uygulanması
gerekir. Bu özelliklere uymayarak yapılan göğüs basıları, beyin ve
diğer hayati organların yeterli düzeyde kanlanmasını
sağlayamayacağı için etkili olmayac...