Sengstaken-Blakemore Tüpü Nasıl Takılır?

Acil serviste görmeyi en sevmediğim hastalardan biri ciddi üst
gastrointestinal sistem kanaması olan hastalar. Yönetiminin
karmaşıklığı, ciddi mortalite riski bu hastaları acil servisin zor
hasta gruplarından biri yapıyor. Sıvı resüsitasyonu, proton pompa
inhibitörleri, somatostatin gibi vazoaktif ilaçlar ve kan ürünleri
replasmanları gibi medikal tedaviler dışında balon gastrik tamponad
uygulaması da bu hastalarda tedavi seçenekleri arasında yer
almakta. Balon gastrik tamponad; en sık bilinen adıyla
Sengstaken-Blakemore tüpü takılması, aslında acil serviste
yapmamamız gereken bir işlemdir. Bu işlemi yapmak zorunda kalmamız,
sistemde bir yerde hata veya eksiklik olduğunu gösterebilir. Çünkü
bu işlem, sadece çok ciddi kanaması olan ve stabil olmayan
hastalarda, hayat kurtarıcı bir son çare olarak uygulanmalıdır.
Karmaşık ve komplikasyon riski yüksek olan bu prosedür, deneyimli
doktorlar tarafından, dikkatle seçilmiş hastalara uygulanmalıdır.
Ciddi üst gastrointestinal sistem kanaması olan ve varis kanaması
olduğu düşünülen hastalarda, endoskopi hızlı bir şekilde
yapılamadığında balon tamponad cihazı yerleştirilmesi önerilir.
Ticari olarak mevcut ürünler arasında Sengstaken-Blakemore(S-B)​1​
tüpü ve Minnesota tüpü bulunur. Bu iki tüp ürün arasındaki temel
fark S-B tüpün 3, Minnesota tüpün 4 lümenli olması ve gastrik
aspirasyona ek olarak özefagial aspirasyona da izin vermesidir.
Ülkemizde genel olarak Sengstaken-Blakemore tüpü bulunmakta ve
kullanılmakta. Bu ürünlerin kullanımına bağlı önemli
komplikasyonlar vardır ve bu yüzden sadece ciddi hayati tehlike
oluşturan, devam eden kanamaları olan hastalar için geçici ve
kurtarıcı bir önlem olarak kullanılmalıdırlar.​2​ Önemli Not Balon
tamponad takılması teknik zorlukları olan, komplikasyon riski
yüksek olan ve hasta için ciddi konforsuz bir işlem. Uygulanacak
olan hastanın ciddi hematemezi olan anstabil bir hasta olduğunu da
düşünürsek işlem öncesinde havayolunu korumak, aspirasyon riskini
önlemek gibi amaçlarla hastanın endotrakeal entübe edilmesi
önerilmektedir. Uyanık hastada bu işlem uygulanacaksa da seçilmiş
hasta olması önerilebilir. Ne zaman entübe edelim? Aspirasyon
riski: Aktif şiddetli kanaması olan, kusma riski olan hastalarda
ciddi aspirasyon riski nedeniyle hasta entübe edilmeli Solunum
yetmezliği: Hemorajik şok durumunda gelişebilecek olan solunum
yetmezliği durumlarında hasta entübe edilmeli Bilinç bulanıklığı:
Şok durumu veya başka bir nedene bağlı olarak bilinç bulanıklığı
olan hastalar entübe edilmeli Yoğun bakım gerekliliği: Yoğun
bakımda takip edilmesi planlanan ciddi kanamalı hastalarda
havayolunun güvenliğinin sağlanması amacıyla entübe edilmeli İşlem
süresi ve karmaşıklığı: Tüpün yerleştirilmesini karmaşıklaştıracak
ek durumlar varlığında hasta güvenliği için entübe edilmeli​3​
Endikasyonlar Masif varis kanaması olan anstabil hastada, aşağıdaki
senaryolardan birinin varlığında; Endoskopiye ulaşılamazsa,
Endoskopi yapılır ancak başarısız olursa, Konsültan doktora
ulaşılamıyor ve vazoaktif ilaçlar kanamayı durdurmada yeterli
olamıyorsa, endikedir. Kontraendikasyonlar Özefagus striktürü
öyküsü, Özefagus veya gastrik operasyon öyküsü olan hastalarda
kontraendikedir. Komplikasyonlar Havayolu tıkanıklığı Özefagus
perforasyonu Aspirasyon pnömonisi Orofarenkste ülserasyon Özefagial
ve gastrik mukoza erozyonu Önceden uygulanmış varis bantlarının
yerinden çıkması Prosedür Hazırlık aşamaları Hastanın ve gereklilik
halinde birinci derece yakınlarının bilgilendirilmesi, yazılı onam
alınması Hastanın endotrakeal entübe edilmesi, solunum yolunun
güvence altına alınması Hastanın işlem için uygun pozisyona
alınması Tüpün şişirilerek kaçaklar açısından kontrol edilmesi Tüpe
kayganlaştırıcı jel sürülerek işlem için hazır hale getirilmesi
Tüpün yerleştirilmesi A* Tüp nazal veya oral yoldan ucu mideye
gidene kadar dikkatlice ilerletilerek yerleştirilir.