Maymun Çiçeği (MPOX) Enfeksiyonu Tedavisinde Tecovirimat

Tecovirimat (TPOXX), ortopoksvirusların neden olduğu
enfeksiyonların tedavisinde kullanılan ve özellikle insan çiçek
hastalığı ve MPox gibi hastalıkların kontrolünde önemli rol oynayan
bir antiviral ilaçtır. Son günlerde tekrar gündeme gelen MPox
salgını, tecovirimatın hastalık yönetimindeki potansiyelini ortaya
koymuş ve çeşitli klinik çalışmalarda yaygın olarak kullanılmıştır.
Bu yazıda, tecovirimatın farmakolojik özelliklerini, klinik
kullanımını, yan etkilerini ve bugüne kadar elde edilen klinik
verileri inceleyerek, ortopoksvirus enfeksiyonlarında bu ilacın
rolünü konuşacağız. MPox enfeksiyonu hakkında geniş bilgi almak
için daha önce Prof. Dr. Haldun Akoğlu tarafından paylaşılmış olan
yazıya ve MPox aşıları ile ilgili bilgi için Uzm. Dr. Mehmet
Türk'ün yazısına göz atabilirsiniz. Farmakolojik Özellikler ve Etki
Mekanizması Tecovirimat, ortopoksvirusların VP37 proteinini hedef
alarak virüsün hücreler arası yayılımını inhibe eden bir ilaçtır.
VP37 proteini, virüsün hücreden hücreye bulaşmasını sağlayan zarla
kaplı virüs partiküllerinin oluşumunda kritik bir rol oynar.
Tecovirimat, bu proteinle etkileşime girerek virüsün zar oluşumunu
engeller ve böylece virüsün enfekte hücrelerden çıkışını ve
yayılmasını durdurur. Bu etki mekanizması, tecovirimatın
ortopoksvirus enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılmasını sağlayan
temel prensiptir.​1​ Kullanım Endikasyonları Tecovirimat, insan
çiçek hastalığı ve MPox gibi ortopoksvirus enfeksiyonlarının
tedavisi için endikedir. FDA tarafından onaylanan bu ilaç, 
yetişkinler ve en az 13 kg ağırlığındaki pediatrik hastalarda
kullanılmak üzere ruhsatlandırılmıştır. Bununla birlikte,
insanlarda çiçek hastalığı üzerindeki etkinliği, kontrollü klinik
çalışmaların yapılamaması nedeniyle tam olarak
kanıtlanamamıştır.​2​ Klinik Kullanım ve Dozaj Tecovirimat, oral ve
intravenöz formlarda mevcuttur ve hastanın kilosuna göre dozaj
ayarlaması yapılır. Yetişkinler ve 40 kg’ın üzerindeki pediatrik
hastalar için önerilen doz, 14 gün boyunca günde iki kez 600
mg’dır. 120 kg’ın üzerindeki hastalarda ise bu dozaj, aynı süre
boyunca günde üç kez 600 mg’a çıkarılır. Pediatrik hastalarda
dozaj, 13 kg ila 40 kg arasında değişen vücut ağırlıklarına göre
ayarlanır. İlacın biyoyararlanımını artırmak için öğünden 30 dakika
sonra alınması önemlidir. TPOXX intravenöz infüzyonu, şiddetli
böbrek yetmezliği olan (kreatinin klirensi 30 mL/dakikanın altında)
hastalarda kontrendikedir. 40-80 kg pediatrik veya yetişkin
hastalarda; 600mg TPOXX, günde 2 kez, 14 gün boyunca 120 kg ve
üzeri pediatrik veya yetişkin hastalarda; 600mg TPOXX, günde 3 kez,
14 gün boyunca 13-25 kg pediatrik hastalarda; 200mg TPOXX, günde 2
kez, 14 gün boyunca 25-40kg pediatrik hastalarda; 400mg TPOXX,
günde 2 kez, 14 gün boyunca MPox Tedavisinde Tecovirimatın
Kullanımı 2022’de başlayan MPox salgını sırasında, tecovirimatın
MPox tedavisindeki etkinliği genişletilmiş erişim programları ve
klinik denemeler yoluyla değerlendirilmiştir. CDC tarafından
yürütülen Genişletilmiş Erişim-Deneysel Yeni İlaç (EA-IND)
protokolü kapsamında, tecovirimatın şiddetli hastalığı olan ve
bağışıklık sistemi zayıflamış hastalarda kullanımı onaylanmıştır.
Bu protokol altında, ciddi şekilde immün yetmezliği olan veya
atopik dermatit gibi cilt bütünlüğünü etkileyen durumlara sahip
hastalar oral veya intravenöz tecovirimat tedavisi
alabilmektedir.​3​ MPox tedavisinde tecovirimatın etkinliğini
değerlendiren en önemli çalışmalar arasında Ulusal Alerji ve
Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü (NIAID) tarafından yürütülen
STOMP (MPox için Tecovirimat Çalışması) klinik denemesi yer alır.
Bu çalışma, ciddi bağışıklık yetmezliği olan veya şiddetli MPox
geliştirme riski yüksek olan hastalarda tecovirimatın potansiyel
faydalarını araştırmaktadır. STOMP çalışmasının açık etiketli
kolunda, immün yetmezliği olan ve şiddetli hastalık riski taşıyan
tüm hastalar tecovirimat ile tedavi edilmektedir. Bu denemelerden
elde edilen veriler,