#21 Was hielt ein Römer für menschlich? Valerius Maximus' Exemplasammlung

In unserer neuen Folge stellen wir uns die Frage, wie ein Mensch
in der Antike handeln musste, um von den Römern als menschlich
und milde bezeichnet zu werden. Zum Glück kann Valerius Maximus
uns das sagen: Er stellte eine Vielzahl von Exempla
verschiedenster römischer Tugenden und Laster in seinem Werk
Facta et dicta memorabilia zusammen, die uns helfen,
nachzuvollziehen, welcher Wertekanon unter Tiberius das
Miteinander der Römer prägte.


Textstellen:


1,pr.


Vrbis Romae exterarumque gentium facta simul ac dicta memoratu
digna, quae apud alios latius diffusa sunt quam ut breuiter
cognosci possint, ab inlustribus electa auctoribus digerere
constituí, ut documenta sumere uolentibus longae inquisitionis
labor absit. nec mihi cuncta complectendi cupido incessit: quis
enim omnis aeui gesta modico uoluminum numero compre henderit,
aut quis compos mentis domesticae peregri naeque historiae seriem
felici superiorum stilo conditam uel attentiore cura uel
praestantiore facundia traditurum se sperauerit?


5,1,pr.


Liberalitatis quas aptiores comites quam humanitatem et
clementiam dederim, quoniam idem genus laudis expetunt? quarum
prima inopiae, próxima occupatione, tertia ancipiti fortunae
praestatur, cumque nescias quam maxime probes, eius tarnen
commendatio praecurrere uidetur cui nomen ex ipso homine quae
situm est.


5,1,1a


Ante omnia autem humanissima et clementissima senatus acta
referam. qui, cum Carthaginiensium legati ad captiuos redimendos
in urbem uenissent, protinus iis, nulla pecunia accepta, reddidit
iuuenes numerum duum milium et septingentorum quadraginta trium
ex plentes + simis rerum + tantum hostium exercitum di missum,
tantam pecuniam contemptam, tot Punicis iniuriis ueniam datam:
ipsos legatos obstipuisse arbitrar ac secum dixisse munificentiam
gentis Romanae deorum benignitati aequandam! o etiam nostram
legationem supra uota felicem! nam quod beneficium nunquam
dedissemus, accepimus.'


5,1,


In hunc modum filiae iniuriam tulit, suam multo laudabilius. a
Thrasippo amico inter cenam sine fine conuicio laceratus, ita et
animum et uocem ab ira cohibuit ut putares satellitem a tyranno
male audire, abeuntem quoque, ueritus ne propter metum maturius
se conuiuio subtraheret, inuitatione familiari coepit retiñere.
Thrasippus, concitatae temulentiae ímpetu euectus, os eius sputo
respersit, nec tamen in uindictam sui ualuit accendere, ille uero
etiam filios suos uiolatae patris maiestati subuenire cupientes
retraxit, posteroque die Thrasippo supplicium a se uoluntaria
morte exigere uolente, uenit ad eum, dataque fide in eodem gradu
amicitiae mansurum ab incepto reuocauit. si nihil aliud dignum
honore memoriae gessisset, his tamen factis abunde se posteritati
commendasset.


Musik Intro und Outro: Don't Feel (So Low) by Mid-Air Machine
(Free Music Archive)(CC BY-SA)