Zor zamanlarda birbirimizi nasıl dinleyebiliriz?

Büyük bir afet yaşıyoruz. Bazen acı içindeyiz … Yastayız Bazen
öfkeleniyoruz … Katılaşıyoruz Bazen utanıyoruz …Suçluluk
duyuyoruz Bazen, çaresiz kalıyoruz … İçimize kapanıyoruz…
 Bazen kime nasıl destek olabileceğimizi bilemiyoruz. Oysa
zor bir durumda olanlar için hepimizin yapabileceği bir şey var:
Onu empatiyle, can kulağıyla dinlemek, haline şefkatle eşlik
etmek. 


Empatiyle, can kulağıyla dinlemek için neler
yapabiliriz? 


1. Dinlemek için kendinizi hazırlayın. Öncelikle
kendinizi yoklayın, dinlemeye hazır hissetmiyorsanız, dinlemeye
hazır olacağınız başka bir zaman için bunu erteleyin.
  


2. Dinleme niyetinizle bağ kurun. Bu yalnızca
“şimdi onu dinleyeceğim” düşüncesiyle birkaç nefes alış
verişinize odaklanmak kadar kısa ya da kendinizi hissederek
sessiz kalabileceğiniz daha uzun bir süre olabilir.


3. Merakla dinleyin. Anlatan kişinin insanlık
haline yani duygu ve ihtiyaçlarına merakla, onu dinlemeye
odaklanın.  


4. Alanı ona bırakın. Karşınızdakinin
anlattıklarını, lafını kesmeden dinleyin. 


 5. Duygu ve ihtiyaçlara/ özlemlere
odaklanın. Dikkatinizi karşınızdakinin düşündüklerinden
ziyade bu düşünceleri düşünen kişinin duygu ve ihtiyaçlarının ne
olabileceğine verin.  Kendinize içinizden şu uyarıyı
yapabilirsiniz: “Bana bunları anlatıyor peki ne hissediyor, hangi
ihtiyaçlarını / özlemlerini ifade ediyor?”


6. Dikkatinizi dinlediğiniz kişiye yöneltin.
Anlatılanlar sizi etkiliyorsa, anlatanla hemfikir oluyor ya da
farklı düşüncelere dalıyorsanız dikkatinizin ondan kendinize
kaydığını  fark edin. Onu can kulağıyla dinleme niyetinize
geri dönün.  Derin bir nefes alın, şu an kendini ifade eden
kişinin siz değil, anlatan kişi olduğunu kendinize hatırlatın.
Dikkatinizi tekrar o kişiye verin.  


7. Tavsiyeden, teselliden, telkinden uzak durun.
Acısını hafifletme niyetiyle de olsa teselli etmeyin, çare
sunmayın, beterin beteri var demeyin, kendinizin ya da
başkalarının benzer hikayelerini anlatmayın; amacın onun acısına
alan açmak olduğunu hatırlayın.  Entelektüel açıklamalar
yapmayın, tartışmayın, doğruyu bulmaya değil, empatiyle destek
olma niyetinizi hatırlayın.  


8. Sessizliğe izin verin. Bazen yalnızca
dinlemek ve sessiz kalmak acı, öfke veya benzer bir konforsuz
duygu içindeki insan için rahatlatıcı olabilir. Dikkatinizi o
kişide tutarak içinizden “seni duyuyorum, seni anlıyorum, seni
görüyorum” diye geçirerek sessizlikte durabilirsiniz.


9. Duyduklarınızı tekrarlayın. Duyulmak isteyen
biri için söylediklerini sizden tekrar duymak ona iyi gelebilir.
Şöyle bir yol izleyebilirsiniz:


Konuşan kişiye anlattıklarını onun kelimeleriyle kısaca
tekrarlayın. Bunu yapmadan önce “Seni tam duyabildim mi emin
olmak için söylediklerini kısaca tekrarlayacağım” deyip gönül
rızasını alın ve gönül rızası varsa duyduklarınızı tekrarlayın.

Tekrarlarken kendi yorumlarınızı, düzeltmelerinizi,
hikayelerinizi katmayın.



10. Dinleme sürecinin tamamlandığından emin
olun.  “Seni tam olarak duyabildim mi? Düzeltmek ya
da eklemek istediğin bir şey var mı?” diye sorun.  Varsa,
onu da tekrarlayın.


11. Dinledikten sonra istek duyuyorsanız kendinizi ifade
edin.  Karşınızdakini dinleme süreci
tamamlandığında, “Seni duyabildim mi? diye sorun, “evet”
 dediğinde, halini sorun, sizi dinleyebilecek gibi geliyorsa
“Beni dinlemek ister misin?” “Bende neler olduğunu duymak ister
misin?” gibi bir cümleyle rızasını alıp, kendinizi duygu ve
ihtiyaçlarınızla ifade edin.


Bu podcast'i hazırlarken sunduğu destek için arkadaşımız Gizem
Alav Şapcı'ya teşekkür ederiz.