Yeni bir vizyon ihtiyacı

29.10.2019- Cumhuriyet, bir devrimin olduğu kadar, bir vizyonun da
adıdır. Osmanlı’nın sarsıntısı içinde ve Mustafa Kemal’in zihninde,
kuruluşundan yıllar önce şekillenmiş bir vizyonun… Bu şekillenmenin
nasıl olgunlaştığını “Yükselen Bir Deniz” belgeselinde
incelemiştik. Mustafa Kemal, Harbiye’de Abdullah Cevdet’in, Namık
Kemal’in makalelerini, Halide Edib’in romanlarını, Ziya Gökalp’in
kitaplarını okurken, bağnazlığın kaldırılmasını, kadının
özgürleşmesini, eşitlikçi reformları düşünmeye başlamıştı. 1910’da
Paris’te tatbikat izlerken, 1914’te Sofya’da askeri ateşe iken,
1918’de Karlsbad’da tedavi görürken tanık olduğu şeyler, onu Batılı
yaşam tarzına, Cumhuriyet ve laiklik fikrine daha da yakınlaşmıştı.
Samsun’dan yola çıktığında Rousseau’nun “Toplum Sözleşmesi”
yanındaydı. 1918’de Erzurum Kongresi’nin bittiği gece, Mazhar
Müfit’e zaferden sonra hükümet şeklinin Cumhuriyet olacağını
yazdırmış, bu sırrı 5 yıl saklamıştı.