Hamdullah Suphi’nin Gaga(v)uzları

1931’de Türk Ocakları’nın Halkevlerine dönüştürülmesi sürecinde
“kalemi kırılan” ve adı konmasa da Romanya’nın Bükreş Sefaretine
“gönüllü sürgün” edilen Hamdullah Suphi Tanrıöver’in gayretleriyle
Türkiye ile Romanya arasında 1936’da imzalanan Göç
Mukavelenamesi’ne göre Dobruca’da yaşayan Müslüman Türklerin ve
Tatarların Türkiye'ye göçlerinin 1940’ta sona ermesi gerekiyordu.
Ancak savaş yüzünden son kafile 1941'de Romanya'dan ayrıldı.
Tanrıöver’in Romanya’da “keşfettiği” Hıristiyan Türklerin yani
Gagavuzların göçü ise sembolik bir grup dışında mümkün olmadı.
Çünkü Türkiye’deki siyasi elitler Türk millî kimliğinin parçası
olarak İslam dinine bağlı olmayı hala önemli görüyorlardı.
Türkiye'ye getirilen küçük grup ise, Fener Rum Patrikliği'nin
gücünü kırmak için 1920'lerde Ankara tarafından Papa Eftim'e
kurdurulan Türk Ortodoks Kilisesi'ne cemaat yapılmaya çalışıldı.
Ancak o proje de başarısız oldu.