21 Mayıs 1864: Çerkeslerin Kara Günü

1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ile Kırım’ın Osmanlı Devleti’nden
kopması, 1783’te de Ruslar tarafından işgal edilmesi artık çanların
Çerkesler için çalması anlamına geliyordu. 1787-1792, 1806-1812 ve
1828-1829 Osmanlı-Rus savaşlarında Osmanlı’dan yana olan
Çerkeslerin kaderi, sonuncu savaşı (da) Rusların kazanması üzerine
radikal biçimde değişti. 1829 Edirne Antlaşması’yla Çerkesya
Rusya’ya bırakıldı. Çar I. Nikola, Özel Kafkasya Kolordu Komutanı
Kont İvan Fyodoroviç Paskeviç’e, “Dağlılar” dediği bölge halkları
için sadece iki seçenek olduğu söylemişti: Bunlardan ilki “Dağlı
halkları ebediyen itaat altına almak”, ikincisi “itaat etmeyenleri
yok etmek” idi.