Bal Tutan Parmağını Yalar Ülkesi

Halen İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde bulunan bir Sümer tableti
rüşvetin ilk belgesi sayılabilir. Sümerolog Veysel Donbaz’ın
çözdüğü “Sümer okul günleri” adlı tablette okulun başarısız bir
öğrencisinin ailesinin öğretmeni evlerine davet edip yedirip
içirmesi v türlü hediyeler vermesi anlatılıyor. Tabletin devamında,
bu ağırlamanın sonucunu okuyoruz: Başarısız çocuk birden sınıfın en
başarılı öğrencisi olmakla kalmıyor, ardından sınıf başkanı bile
seçiliyor. 2.300 yıl öncesine ait bir Çin metninde, yolsuzluğun 40
yolu sayılmış. Belgeye göre, rüşveti önlemek için memurlara verilen
"yang-lien" adlı ek ödeme yapılıyormuş, ama sonucun ne olduğu
yazılı değil belgede. “Nasıl dilin ucundaki balı veya zehri
tatmamak mümkün değilse, devlete hizmet edenlerin de kralın
hasılatının en azından küçük bir parçasını yiyip bitirmemesi mümkün
değildir. Nasıl sudaki bir balığın su içip içmediğini tespit
edemezsek, devlete hizmet edenlerin de kendileri için para alıp
almadıklarını tespit edemeyiz.” Bu satırlar da Hint hukukunun temel
kaynaklarından sayılan MÖ 400’lü yıllarda yazılmış Arthasastra’dan
alınma.